Παρασκευή 9 Νοεμβρίου 2012

"Τάσσομαι παρά το πλευρόν της Εθνικής Κυβερνήσεως»: η περίοδος 1967 -1974 μέσα από την οπτική της εφημερίδας Δυτική Μακεδονία


Δεύτερη την 4η Νοεμβρίου 2012 ημέρα συνεδρίας  στο κατάμεστο Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης, οργανωμένη από το Λαϊκό Πανεπιστήμιο. Ώρα δύο μεσημέρι η ανακοίνωσή μου με την επικουρία οπτικής παρουσίασης.
Εξηγήθηκε αρχικά η επιλογή της εβδομαδιαίας Δυτικής Μακεδονίας (στο εξής ΔΜ): αναγνωστική κυρίως οικονομία, διότι το σύγχρονό της Θάρροςκυκλοφορούσε καθημερινά. Αφού αντιπολιτευόμενες εφημερίδες δεν εκδίδονταν πια στην πόλη της Κοζάνης, αναγκαστική σπουδή της μονοφωνίας.
Οι λόγοι ενασχόλησης με το θέμα: παιδικές μνήμες και παροντικές ωθήσεις όπως το άνοιγμα νέων διαδρομών στην Ιστορία με την επίσκεψη ενός ανεπεξέργαστου και σκοτεινού εν πολλοίς τοπικού πεδίου.
Τη δομή της ΔΜ παρουσίασε σχετικά πρόσφατα η Κατερίνα Μάτσουσημειώνοντας τον αρχικό της συνεργάτη Κωνσταντίνο Σακκελαρίου, συντάκτη μαχητικής εθνικιστικής εφημερίδας στο μεσοδιάστημα Κατοχικού και κυρίως Εμφυλίου Πολέμου και δασκάλου πιθανώς του επί πέντε δεκαετίες διευθυντή της ΔΜ Ιωάννη Ζηκόπουλου (στο εξής ΙΖ), εφέδρου ανθυπολοχαγού με σπουδές Νομικής.
Η ακολουθία μάλλον επηρέασε το πολιτικό στίγμα της ΔΜ, το οποίο δηλωνόταν καθαρά: «πάντοτε είμεθα εις το πλευρόν πάσης Εθνικής Ελληνικής Κυβερνήσεως». Πρακτικά ωστόσο ο ΙΖ, λάτρης του τόπου του κι αυθορμήτως ειλικρινής, διαφοροποιούταν έως εναντιώσεως αρκετές φορές από τη γραμμή των Αθηνών.
21η Απριλίου 1967 συνελήφθησαν στο νομό Κοζάνης 65 άτομα, τα οποία εξορίστηκαν, γεγονός που δεν αναφέρεται στη ΔΜ, ίσως επειδή δεν εκδόθηκε την 23η Απριλίου ως έπρεπε, αλλά μερικές ημέρες αργότερα. Οι εξορισθέντες ανήκαν στους «άλλους», στους αδελφούς μάλλον των κομμουνιστών (ΚΚΕ) σύμφωνα με την ορολογία της εφημερίδας. Οι «άλλοι» ορίζονταν με πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια και εκτείνονταν από την κορυφή έως την ανώτερη βάση της πυραμίδας: ήταν οι κομμουνισταί και οι πρώτοι εξαδέλφοίτους (Ένωση Κέντρου;), οι αναρχικοί, και γενικώς οι πολιτικοί με τουςκομματάρχες και τους κομματαρχίσκους των κομματαρχών.
Από τη διάσταση της Οικονομίας «άλλοι» ήταν οι τρακαδόροι (προφανώς οι καιροσκόποι) και οι πολλά κερδίζοντες επιχειρηματίαι. Ηλικιακά κι εθιμικά «άλλοι» θα μπορούσαν να οριστούν οι αναιδείς νέοι που έτρεφαν μακριά μαλλιά κι επέβαιναν σε θορυβώδη μηχανάκια και ο υπόκοσμος που απολάμβανε τη «μπουζουκοζούγκλα» και το σπάσιμο πιάτων.
Πιο δύσκολα ανιχνεύεται στη ΔΜ η εικόνα των «εμείς». Ήταν ο καλός μέσος Έλλην κι ο πολύς Λαός (αγρότες, εργάτες, κτηνοτρόφοι). Ο Στρατός, τα στελέχη (ανώτερα και κατώτερα) της διοικητικής μηχανής και οιμικροκαταστηματάρχαι. Χωρίς τεκμηριωμένες επεξηγήσεις ευρίσκονται και συνθήματα όπως αναδιοργάνωσιςαναδημιουργία και προάσπισις.
Η αντίθεση παρελθόντος –παρόντος ιχνηλατείται στο δίπολο: απεργίες, νεανική αναίδεια, αύξηση τιμών διατροφής και οικονομικός εκτροχιασμός -προγραμματισμός έργων μεγάλης πνοής, εμπέδωση της τάξης, εξωτερική κι εσωτερική ασφάλεια, οικονομική ανόρθωση και διατήρηση του τιμαρίθμου. Ιδιαίτερη εστίαση στην κατάργηση της Βουλής.
Την μήνιν της «Επαναστάσεως» κατά τους κυβερνώντες, Δικτατορίας ή Χούντας κατά τους αντιπάλους της, δοκίμασαν ήδη από την πρώτη ημέρα παλαιά μέλη του ΚΚΕ και στελέχη τότε της ΕΔΑ σαν τον Αργύρη Στάμο από την Αιανή και το Σπύρο Ζυμάρα από την Κάτω Κώμη, οι οποίοι εκτοπίστηκαν στη Γυάρο. Ακολούθησαν φυλακίσεις και πρόστιμα που μοίραζε το συσταθέν τοπικό Έκτακτο Στρατοδικείο κι έπειτα από μερικούς μήνες προσαγωγές αντιφρονούντων, οι οποίοι απελευθερώνονταν με, κατά βάσιν τυποποιημένες, υπεύθυνες δηλώσεις. Μόνιμη γραπτή επωδός των η, καθ΄ υπαγόρευσιν προφανώς, ομολογία: «τάσσομαι παρά το πλευρόν της Εθνικής Κυβερνήσεως».
Οι συνταγματάρχες διόρισαν στην κορυφή της Διοίκησης μονίμους αξιωματικούς και στη μέση της άτομα εθνικών φρονημάτων. Αιρετή διατηρήθηκε η εκλογή ηγετών σε διάφορους συλλόγους αλλά, όταν έλαβε χώραν, ήρθαν νέα πρόσωπα στο προσκήνιο.
Τα καθεστωτικά προνόμια στελεχών, υποστηρικτών ή απλώς σιωπούντων ήταν οικονομικής και παραστατικής υφής: αξιώματα, κύρος επαφών με την εξουσία, επιδοτήσεις, αποζημιώσεις, αναστολές δανείων. Φυσικά συνοδεύονταν από υποχρεώσεις όπως περιοδείες, ομιλίες, εράνους και κυρίως αίτηση για αφοσίωση στην «Εθνικήν Επανάστασιν».
Στον τομέα της Παιδείας αλλαγές: επανατυπώθηκαν σχολικά βιβλία, επέστρεψε η καθαρεύουσα, καταργήθηκαν τα απογευματινά μαθήματα και πύκνωσαν οι αντικομμουνιστικές ομιλίες. Ξεχωριστό βάρος δόθηκε στην απολιτική ύπαιθρο με την ίδρυση αγροτικών νηπιοτροφείων, νυχτερινών σχολείων και κέντρων επιμόρφωσης, κινήσεις που έβρισκαν, φραστική τουλάχιστον, υποστήριξη από τους συλλόγους των εκπαιδευτικών.
Η στρατιωτική κυβέρνηση δείχτηκε αυστηρή στο πεδίο της οικολογίας απαγορεύοντας την κλαδονομή δρυών κι αυξάνοντας τα πρόστιμα της λαθροϋλοτομίας, ενώ έγινε προσπάθεια σύμπτυξης ορεινών οικισμών. Στο θηρευτικό όμως τομέα η πολιτική αποδείχτηκε ασταθής.
Ιδιαιτέρως μνημόνευε η ΔΜ την καλυτέρευση ή διάνοιξη του επαρχιακού οδικού δικτύου και τον εξηλεκτρισμό της υπαίθρου με τη θεμελίωση λ.χ. του ΑΗΣ Καρδιάς και του Φράγματος Πολυφύτου. Ακόμη τη διαφύλαξη της μνήμης μέσω της αγοράς του αρχοντικού Βούρκα, τη δημιουργία της Αρχαιολογικής Συλλογής Αιανής, την αναζήτηση λαογραφικού υλικού και τη θεμελίωση του Πνευματικού Κέντρου Κοζάνης.
Στο θρησκευτικό τομέα σημειώθηκαν χειροτονίες ιερέων με γραμματικές γνώσεις Δημοτικού προορισμένων για την απομεμακρυσμένη ύπαιθρο, ενώ διατηρήθηκε ο εκκλησιαστικός χάρτης. Πύκνωναν τα θυρανοίξια ναών και για ένα διάστημα έντονη ηγέρθη συζήτηση περί ανεγέρσεως νέου μητροπολιτικού ναού στην Κοζάνη, για την κατασκευή του οποίου έπρεπε να κατεδαφιστεί το σημερινό κωδωνοστάσιο.
Βρίσκουμε επίσης πληροφορίες για τη στροφή του καθεστώτος προς τη βάση με άτοκα στεγαστικά δάνεια, αναδρομικά υπέρ εργατών, προικοδότηση εργατριών, διαγραφή αγροτικών χρεών και χορήγηση επιδοτήσεων. Ακόμη γνωστοποιούταν η διάθεση στρατιωτικών οχημάτων προς χάριν των πολιτών, οι ανοιχτές πύλες του Διοικητηρίου και οι αιτήσεις για αύξηση των ορόφων στην πόλη.
Η πολιτική επικοινωνία των συνταγματαρχών στοιχειοθετείται με επισκέψεις φοιτητών από τη Θεσσαλονίκη στα χωριά με τη χρήση ή μη κινηματογράφου. Με ενίσχυση εθνικών εορτών όπως η νίκη του Στρατού στο Γράμμο και το Βίτσι το 1949 και δημιουργία νέων αντίστοιχων σαν την πανελλήνια της 21ηςΑπριλίου 1967 ή την τοπική της φράουλας στο Βελβεντό. Υπάρχουν επίσης αναφορές για εκτός θέας τοποθέτηση απαγορευμένων βιβλίων, μετονομασίες οδών και πλατειών και σμιλεύσεις ανδριάντων.
Τα γραφεία παραπόνων έδραζαν αρχικά στις στρατιωτικές, κατόπιν στις πολιτικές αρχές. Ο τεράστιος όμως αριθμός των ανώνυμων καταγγελιών, προφανώς επί προσωπικού κι όχι εξαιτίας πολιτικών αποχρώσεων, ανάγκασε τις ίδιες τις αρχές να διατάξουν τη μελέτη μόνον των επωνύμων αντίστοιχων.
Συμπληρώνοντας τα 60ά του γενέθλια ο διευθυντής της Δυτικής ΜακεδονίαςΙωάννης Ζηκόπουλος έδειξε τη ρώμη του: ομιλώντας για την ακρίβεια της βενζίνης, της ζάχαρης και των τηλεφωνημάτων, τους αναδρομικούς φόρους και τη δυστοκία προσέγγισης της εξουσίας και θεωρώντας ως αίτια τους παλιούς «φαυλοκρατικούς νόμους» και την «τρομοκρατικήν ελληνικήν γραφειοκρατία» έγραψε ευκρινώς μεσούσης της επταετίας: «τα κρατικά όργανα …δεν αντελήφθησαν απολύτως την επελθούσαν μεταβολήν».

Κυριακή 28 Οκτωβρίου 2012

Το εγχειρίδιο Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου


Χτες 27η Οκτωβρίου 2012, ώρα 18:00 στην αίθουσα 111 του ΤΕΙ Κοζάνης ομίλησα στα πλαίσια του Λαϊκού Πανεπιστημίου Κοζάνης για το ενεστός εγχειρίδιο Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου Ιστορία του νεότερου και του σύγχρονου κόσμου (από το 1815 έως σήμερα).
Η ιστορία φορές επαναλαμβάνεται: το υπό παρουσίασιν πόνημα εκδόθηκε το 2007 εις αντικατάστασιν έτερου αντίστοιχου με τίτλο Ιστορία του Νεότερου και Σύγχρονου Κόσμου, που είχε τυπωθεί το 2002, αλλά σχεδόν αμέσως αποσυρθεί από τον τότε σοσιαλιστή υπουργό Παιδείας.
Προς χάριν της επικαιρότητας (αυριανή επέτειος 28ης Οκτωβρίου 1940) η συγκριτική ανάλυση του παλαιού και του νέου βιβλίου περιορίστηκε στα κεφάλαια «Εισβάλλει ο Μουσσολίνι», σ. 201 του αποσυρθέντος, και «Η συμμετοχή της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο…», σ. 118-121 του ενεστώτος.
Σχολιάστηκαν φράσεις του παλαιού βιβλίου όπως η «κακή οργάνωση του στρατού» το 1940 και η άποψη πως «οι Βρετανοί τράπηκαν σε φυγή» το 1941, τις οποίες εύκολα αμφισβητεί κανείς: όσον αφορά στο δεύτερο στην περιοχή μας οι Γερμανοί είχαν αρκετά θύματα κατά το πέρασμα του Αλιάκμονα τον Απρίλιο του 1941 (αρχικά θάφτηκαν σε κοιμητήριο στα στενά του Σαρανταπόρου) από πυρά Βρετανών, Νεοζηλανδών κι Αυστραλών στρατιωτών οπότε η φράση «τράπηκαν σε φυγή» θεωρείται εκτός άλλων και αμάρτυρη.
Συμπληρωματικώς προσφέρθηκε η οπτική της «Νέας Ιστορίας» και η σχέση της Επιστήμης της Κλειούς με τη Διδακτική και την Παιδαγωγική.
Στο δεύτερο μέρος της διάλεξης έγινε λόγος για τους τέσσερις πεπειραμένους συγγραφείς, διδάκτορες Ιστορίας, του τρέχοντος μαθητικού βιβλίου (στο προηγούμενο η ομάδα ήταν δωδεκαμελής). Ακόμη για το κεφάλαιο του Αλβανικού Έπους όπου παρατηρήθηκαν συνοδευτικές πηγές κι αποσπάσματα του κειμένου όπως το ποιος είπε το ΟΧΙ στους Ιταλούς (ειπώθηκε από τον Έλληνα πρωθυπουργό χωρίς να ρωτηθεί κανείς όπως και σήμερα δεν μας ρωτά κανείς για τους επιπολάζοντες φόρους και τις μισθοτομές). Δεν χρειάζονταν άλλωστε, αφού ο Ελληνικός Στρατός είχε από το 1936 ετοιμαστεί για τον πόλεμο κι από τις αρχές του Οκτωβρίου 1940 βρισκόταν πανέτοιμος σε θέσεις μάχης.
Ακόμη η διάλεξη εστίασε στο βάρος όρων και λέξεων, π.χ. «εδάφη κατοικημένα και από αλύτρωτο ελληνικό πληθυσμό» ή η «επικουρία βρετανικού αγήματος» [στην πραγματικότητα συνυπήρχαν όπως ήδη ειπώθηκε με Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς].
Τέλος κουβεντιάστηκε ο ευφυής χαρακτηρισμός ««λαϊκός» πόλεμος» που προσέδωσε ο συγγραφέας ιστορικός Κωνσταντίνος Σβολόπουλος στον τρόπο με τον οποίο οι Κρήτες πολίτες πολέμησαν τους Γερμανούς το Μάιο του 1941.
Στο τρίτο μέρος προτάθηκε μία αλλαγή ημερομηνίας: κατ΄ εμέ η αντεπίθεση του Ελληνικού Στρατού δεν έλαβε χώραν την 14η Νοεμβρίου 1940, αλλά την 1η Νοεμβρίου 1940 όταν το 28ο σύνταγμα ΠΖ της Φλώρινας άρχισε να προελαύνει σταθερά στο αλβανικό έδαφος εναντίον των Ιταλών συλλαμβάνοντας δια της λόγχης 2 αξιωματικούς και 79 οπλίτες Ιταλούς.[1]
Ως έναυσμα της συζήτησης που ακολούθησε επιδείχτηκε στη συνοδευτική παρουσίαση η πρόσφατη δήλωση βουλευτίνας του τοπικού Σύριζα, σύμφωνα με την οποία η 28η Οκτωβρίου 1940 συνδέεται με την Αντίσταση του 1941 -44 και τη Βαρβαρότητα του 2012.

[1] Η Φλώρινα στο Έπος του Σαράντα: Ιστορία των Σιδηρών Συνταγμάτων της, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Univercity Studio Press, Θεσσαλονίκη 2008 (Επιμ. Δορδανάς Στράτος- Θανάσης Καλλιανιώτης- Ιάκωβος Μιχαηλίδης)

Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2012

Η τοπική Ιστορία στο Γυμνάσιο


Στα πλαίσια του Λαϊκού Πανεπιστημίου εισήγηση χτες 20.10.2012/18:00΄ στην αίθουσα 111 των ΤΕΙ με τίτλο ¨Η τοπική Ιστορία στο Γυμνάσιο». Φοιτητές λιγότεροι από την προηγούμενη φορά, υφίστανται γάμοι τα Σάββατα ήταν η πιο αρεστή εξήγηση.
Τη συνοδεία οπτικής παρουσίασης αναφέρθηκα στις επίσημες πηγές, ήτοι στο ομότιτλο βιβλίο που κυκλοφορεί στα Γυμνάσια και στο αντίστοιχο πιλοτικό που ευρίσκεται σε ψηφιακή μόνο μορφή. Και φυσικά σε διάφορες ανεπίσημες γραπτές και προφορικές άλλες.
Η ανάλυση προχώρησε στα περιεχόμενα του βιβλίου της τοπικής Ιστορίας της Γ΄ Γυμνασίου, κυρίως στην αντίθεση Νέας και Παραδοσιακής Ιστορίας, διαφορά ανύπαρκτη όσον αφορά σε εργαλεία, καθώς ορισμένα για τα οποία επαίρεται η πρώτη (π.χ. η προφορική συλλογή πληροφοριών) έχει χρησιμοποιήσει κατά κόρον στο παρελθόν, αδιατυμπάνιστα όμως, η δεύτερη.
Σχολιάστηκαν έπειτα όροι του συρμού όπως περιβάλλον, διαπολιτισμικότητα, διαφορετικότητα, ετερότητα, κλπ., αντανακλάσεις που πάντα υπήρχαν στις παλαιές κοινωνίες και ποτέ δεν θα σταματήσουν να προστίθενται στις νέες προφανώς κάτω από άλλες λέξεις όπως μνημόνιο – αντιμνημόνιο, πλούσιοι – φτωχοί, κρατικοδίαιτοι – ιδιωτικοί, διανόηση – παρανόηση κλπ.
Επισημάνθηκε μετά η ρωμαλεότητα της Τοπικής Ιστορίας έναντι της Γενικής, το συγκεκριμένο μπροστά στο αφηρημένο. η προσωπικότητα απέναντι στη μάζα, κι έγινε λόγος για το ιστορικό αντικείμενο, αν δηλαδή εστιάζεται αυτό στην ευρύτητα του πεδίου ή στο ίδιο το πρόβλημα.
Ιδιαίτερη μνεία για τους ερασιτέχνες ιστορικούς της υπαίθρου, τους όντως αδιδάκτορες και (τεχνικά) ανεπιστήμονες, φορές ωστόσο καλύτερους από επαγγελματίες ιστορικούς. Άριστοι γνώστες του χώρου, του χρόνου, των γεγονότων και της ζωής οι τοπικοί γραφείς, αποδεικνύονται πολυτιμότατες ιστορικές πηγές όταν ρωτήσεις κατάλληλα κι απροκατάληπτα τα κείμενά τους!
Σχετικώς θίχτηκε η «κίβδηλη» ιστορική συνείδηση, στην οποία κινδυνεύουν άνετα να περιπέσουν τοπικοί ιστοριοδίφες και (παραδοσιακοί) ιστορικοί, γιατί όχι και επαγγελματίες γενικοί, της νέας Ιστορίας, θεράποντες.
Εν κατακλείδι προσφέρθηκαν από το γράφοντα δύο τρέχοντα (αφού ζητείται η βιωματικότητα) θέματα προς επεξεργαστικήν δοκιμήν:
πρώτο: «Οι ιδιαιτεράδες στην Κοζάνη του 2012: έλλειμμα Παιδείας ή ανάγκη επιβίωσης;». Θεωρήθηκε από το ακροατήριο απίθανο να δουλευτεί στην Γ΄ Γυμνασίου. Το αναπάντητο ερώτημα: θα οδηγήσει σε μίση και πάθη ή θα διαλύσει στερεότυπα;
δεύτερο: «Ο Εθνικισμός στην Κοζάνη του 2012″ απευθύνθηκε στους φοιτητές του ΛΠΚ κι άρχισε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μεταξύ τους συζήτηση όπου διαφάνηκαν ανάμεσα στα άλλα και στερεότυπα του διαφορετικού καθημερινού άλλου.
Η βραδιά έκλεισε με καφέ, γλυκά και περαιτέρω συζήτηση στην «Αναστασία».

Τα βιβλία Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού: 21ος αιώνας



Απόγευμα 13ης Οκτωβρίου 2012, ώρα 6:30  ίσως λόγω τεχνικών προβλημάτων, στην αίθουσα 111, κατάμεστη νεαρών ακροατών, των ΤΕΙ Κοζάνης ο γράφων στα πλαίσια μαθημάτων στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοζάνης παρουσίασε συγκρίνοντάς τα ταυτοχρόνως  «Τα βιβλία Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού: 21ος αιώνας» .
Ακολούθησε έπειτα διάλογος μεταξύ εκφωνούντος κι ακροατών και μεταξύ των ακροατών. Επίσης τέθηκαν διάφορες ερωτήσεις κι ακόμα ορισμένοι τοποθετήθηκαν επί του ζητήματος.
Για να δείτε τη συνοδευτική οπτική παρουσίαση πατήστε εδώ.

Σάββατο 3 Μαρτίου 2012

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ 1950 -2012

Για να δείτε τη σημερινή οπτική παρουσίαση του Δρ. Θανάση Καλλιανιώτη στο μάθημα "Η σύγχρονη εποχή 1950 -2012" (κύκλος Νεότερης και Σύγχρονης Τοπικής Ιστορίας -Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοζάνης) ανοίξτε τον παρακάτω σύνδεσμο

Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2012

ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Ο ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ 1500 -1912


ΛΑΪΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ, ΚΥΚΛΟΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Ο ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ 1500 -1912

ΕΡΓΑΣΙΕΣ
Ετυμολογία Κόζιανης: ποιοι και πως την ετυμολογούν ως σήμερα; Ποια η δική σας άποψη και γιατί.
Τοπογραφία Κοζάνης: Ποια τα ονόματα των συνοικιών της, των τριγύρω τόπων και των λόφων της; Γιατί ονομάστηκαν έτσι;
Γλωσσογεωγραφία Κοζάνης και περιχώρων: Καταγράψτε και σχολιάστε σε ποιες συνοικίες της Κοζάνης ή των περίγυρων κωμοπόλεων ή της υπαίθρου της ομιλούνταν ως μητρική γλώσσα τα ελληνικά, τα τουρκικά, τα αρβανίτικα, τα αθιγγανικά, τα βλάχικα και τα σλάβικα.
Μεσαιωνικές φορεσιές αντρών και γυναικών: χρώματα, στολισμός, χρήση.
Επανάσταση Μπουρίνου 1878: ποια πρόσωπα ενεπλάκησαν, πως άρχισε και πως κατέληξε.
Η Κοζάνη στο Μακεδονικό Αγώνα: η πολιτική τους οργάνωση και οι εθελοντές αντάρτες. Σχολιασμός των.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Δημητριάδης Βασίλης, Η Κεντρική και Δυτική Μακεδονία κατά τον Εβλιγιά Τσελεμπή, (εισαγωγή – μετάφραση –σχόλια), Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1973
Καλινδέρης Μιχαήλ, Γραπτά μνημεία από τη Δυτ. Μακεδονία χρόνων Τουρκοκρατίας, Επαρχιακή Φωνή, Πτολεμαϊδα 1940
Καλλιανιώτης ΑΘ., Παπανικολάου Κ., Σπυριδόπουλος Αριστοτέλης, Το Μεγάλο Συναξάρι: Αφανείς Γηγενείς Μακεδονομάχοι (1903 -1913), Πρόλογοι Ιωάννη Κολιόπουλου και Νικολάου Μέρτζου, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2011
Κούντουρας Αργύριος, «Τα τοπωνύμια της Κοζάνης», Ελιμειακά 47 (Δεκ. 2001) 160 -180
Κωφός Ευάγγελος, Η επανάστασις της Μακεδονίας κατά το 1878, ΙΜΧΑ, Θεσσαλονίκη 1969
Νοταρής Ιωάννης (επιμ.), Ανέκδοτα έγγραφα για την επανάστασι του 1878 στη Μακεδονία, ΕΜΣ, Θεσσαλονίκη 1966
Παπακωνσταντίνου Μιχάλης, Η γιαγιά μου η Ρούσα, Εστία, Αθήνα 1995
Παπακωνσταντίνου Μιχάλης, Η Πέτρινη πόλη, Εστία, Αθήνα 1995
Παπακωνσταντίνου Μιχάλης, Μια βορειοελληνική πόλη στην Τουρκοκρατία, ιστορία της Κοζάνης 1400 –1912, έκδ. Β΄, Εστία, Αθήνα 1998
Παπακωνσταντίνου Μιχάλης, Το χρονικό της μεγάλης νύχτας, Εστία, Αθήνα 1999
Πατρινέλης Χρίστος, «Πρώιμες ιστορικές μαρτυρίες για την Κοζάνη, τη Σιάτιστα και άλλες Κοινότητες της Δυτικής Μακεδονίας (1660)», Μεσαιωνικά και Νέα Ελληνικά 5 (1996), Μνήμη Λέανδρου Βρανούση, 101-142
Πουκεβίλ Φραγκίσκος, Ταξίδι στη Δυτική Μακεδονία (Άνοιξη του 1806), εισαγωγή –μετάφραση- σχόλια Γιάννης Τσιάρας, Κυριακίδης, Θεσσαλονίκη 1990;
Τσότσος Γεώργιος, «Οι οικισμοί της περιοχής Κοζάνης –Σερβίων σε κατάστιχο του 1528», Ελιμειακά 64 (Ιούν.  2010) 60 -97
Χατζηιωάννου Χριστίνα –Μαρία, Η ιστορική εξέλιξη των οικισμών του Αλιάκμονα κατά την Τουρκοκρατία: ο κώδικας αρ. 201 της Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ζάβορδας, ΚΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 2000

Εμφύλιος Πόλεμος 1945 -1950


Στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κοζάνης, κύκλος Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Κοζάνης και περιχώρων, ο Δρ. Θανάσης Καλλιανιώτης στο θεατράκι των Οχληρών την 25η Φεβρουαρίου 2912  ασχολήθηκε με το θέμα Εμφύλιος Πόλεμος 1945 -1950.
Η συνοδευτική οπτική παρουσίαση του μαθήματος, ευρίσκεται εδώ